Zakończyliśmy właśnie trzyletni projekt wolontariacki. Cieszymy się z każdego wolontariusza i z każdej zmiany, która przez ten czas zaszła. Mamy nadzieję na ciąg dalszy! Tymczasem zapraszamy do zapoznania się z podsumowaniem projektu w liczbach!
Tag Archives: dramowa akademia wolontariacka
Wolontariat w liczbach
Zakończyliśmy właśnie trzyletni projekt wolontariacki. Cieszymy się z każdego wolontariusza i z każdej zmiany, która przez ten czas zaszła. Mamy nadzieję na ciąg dalszy! Tymczasem zapraszamy do zapoznania się z podsumowaniem projektu w liczbach!
WOLImy ekspresję!
Czy na odkrywanie talentów może być za późno? „Oczywiście, że nie!” – mówi Katarzyna Szmigielska, wolontariuszka długoterminowa i uczestnicy jej warsztatów, członkowie Klubu Seniora. Projekt „WOLImy eskpresję!” stał się okazją do międzypokoleniowej wymiany potencjałów.
Rozwijamy współpracę
Jak przekonać indywidualistów do działania zespołowego? Co zrobić, gdy młodzież nie wyraża zainteresowania udziałem w zaplanowanych przez nas ćwiczeniach? Jak zarazić entuzjazmem młodych sceptyków? Między innymi z takimi wyzwaniami zmierzyły się Agata Fiedotow i Beata Rainko, wolontariuszki długoterminowe z Warszawy prowadząc warsztaty dla gimnazjalistów o współpracy.
Warto mieć dobre miejsce
Młodzież gimnazjalna… Czego potrzebuje? Jak postrzega swoje otoczenie? Jak widzi swoją przyszłość? Co ją cieszy, a co martwi? Te pytania zadawała sobie Katarzyna Malec podczas tworzenia warsztatów obywatelskich dla młodzieży z trzeciej klasy gimnazjum w Krasnem, wsi w okolicach Rzeszowa.
7.11.2015 Rzeszów: Spotkanie „Rytm w dramie”
Zapraszamy 7.11.2015 rok o godz. 17:30-19:30 na dramowe spotkanie, podczas którego skupimy się na wykorzystaniu rytmu w dramie. Osoby uczestniczące poznają kilka ćwiczeń opartych na poszukiwaniu rytmu. Wspólnie zastanowimy się w jaki sposób mogą być one wykorzystywane do budowania grupy oraz do wprowadzania różnych tematów zajęć. Będziemy pracować w duchu Estetyki Uciśnionych stworzonej przez Augusto Boala i praktykowanej i rozwijanej m.in. prze Barbarę Santos.
Spotkanie będzie także okazją do wymiany doświadczeń i poznania różnych osób pracujących dramą na Podkarpaciu.
Dramowa Akademia Wolontariacka. To już 9 lat!
Z Małgorzatą Winiarek-Kołucką, koordynatorką Dramowej Akademii Wolontariackiej odbywającej się w trzech województwach: mazowieckim, lubelskim i podkarpackim, krótko o historii DAWu, aktywistach na Mazowszu i najczęstszych trudnościach z jakimi borykają się osoby, które chcą działać, rozmawia Karolina Sieńkowska.
lubelskie
Zapraszamy do zapoznania się z harmonogramem działań w ramach Dramowej Akademii Wolontariackiej w województwie lubelskim.
Działanie | Więcej informacji | Terminy |
Spotkanie rekrutacyjne | Spotkanie rekrutacyjne odbywa się w 6-osobowej grupie. Czas jednego spotkania to 2 godziny 15 minut. Zapoznaj się z dokładnymi zasadami rekrutacji. | 10 października 2014r. 14:00-16:15 lub17:30-19:45 11 października 2014r. 9:00-11:15 lub12:30-14:45 |
4-dniowe warsztaty dotyczące współpracy i tworzenia proobywatelskich działań dramowych | Integracja i zasady współpracy dla całej grupy. Warsztat rozwojowy dotyczący współpracy prowadzony metodą dramy i innymi metodami aktywnymi (poruszone zostaną m. in. takie tematy jak: komunikacja, role w zespole, podział zadań itp.). Uczestnicy uzyskają także wiedzę oraz podzielą się własnym doświadczeniem z zakresu tworzenia pro obywatelskich działań. | 6-9 listopada 2014r. 6 listopada godz. 11:00-19:00 7 listopada godz. 9:00-17:00 8 listopada godz. 9:00-17:00 9 listopada godz. 9:00-15:30 |
Praca w 4-osobowym zespole wolontariackim, tutoring | Badanie potrzeb wybranej grupy docelowej, ustalenie celów warsztatu – przy współpracy z tutorem (osobą doświadczoną w przygotowaniu i prowadzeniu warsztatów dramowych). | terminy ustalają zespoły wolontariackie |
2-dniowy warsztat dramowy uczący technik dramowo-teatralnych i pokazujący możliwości ich wykorzystania w praktyce | Wybrane ćwiczenia i techniki dramowe do pracy z grupami nad budowaniem społeczeństwa obywatelskiego – udział, omówienie struktury i zasad prowadzenia. Tworzenie własnych warsztatów, w 4-osobowych zespołach. | 13-14 grudnia 2014r. 13 grudnia godz. 11:00-19:00 14 grudnia godz. 9:00-17:00 |
Praca w 4-osobowym zespole wolontariackim, konsultacje z tutorami. | Dopracowanie warsztatów, stworzenie narzędzi ich ewaluacji, a także wybór materiałów potrzebnych do jego realizacji. Współpraca z placówkami, gdzie realizowane będą warsztaty. Grupy wspiera tutorka. | terminy ustalają zespoły wolontariackie |
Warsztaty prowadzone przez wolontariuszy | Dwukrotne prowadzenie stworzonych przez wolontariuszy warsztatów, zbieranie dokumentacji podsumowującej działania. | terminy ustalają zespoły wolontariackie styczeń – luty 2015r. |
2-dniowe spotkanie superwizyjne | Podczas spotkania uczestnicy będą mieli okazje skonsultować i wypróbować fragmenty swojego scenariusza na grupie pod okiem tutorek. | 17-18 stycznia 2015r. 17 stycznia, godz. 11:00-19:00 18 stycznia, godz. 9:00-17:00 |
Spotkanie kończące Akademie | Omówienie przez zespoły i ich tutorki procesu tworzenia i realizacji dramowych warsztatów proobywatelskich, wyników ich ewaluacji oraz możliwości współpracy przy kolejnych inicjatywach prospołecznych i edukacyjnych. | 18 marca 2015r. godz.16:00-19:00 |
Stowarzyszenie zastrzega sobie prawo do zmiany podanych wyżej terminów, jeśli zaistnieją okoliczności, które będą powodowały taką konieczność. Osoby zakwalifikowane do projektu będą informowane o ewentualnych zmianach drogą mailową.
Udział we wszystkich szkoleniach jest nieodpłatny i obowiązkowy. Oprócz podanych wyżej działań każdy z uczestników i uczestniczek będzie zobowiązany do uczestniczenia w ewaluacji projektu (wywiady, ankiety).
Agnieszka Buśk
Wiceprezeska zarządu,
realizuje projekty społeczne
i uczy dramy
a.busk@stop-klatka.org.pl
tel. 506-440-764
#działania obywatelskie #taniec #innowacje #motocykle #działania ekstremalne
Wykształcenie: absolwentka pedagogiki resocjalizacyjnej, dyplomowana coach
Więcej o tym czym zajmuję się w STOP-KLATCE:
Tworzy i realizuje projekty skierowane do seniorów, młodzieży i grup międzypokoleniowych. Z pasją korzysta z gamy technik Teatru Uciśnionych, aby wspierać zmniejszanie nierówności i mikro-nierówności społecznych. W swojej pracy warsztatowej korzysta z dramy od 2006 r. Chętnie łączy dramę z innymi metodami i czerpie inspirację od innych osób.
Zainteresowania związane z edukacją i rozwojem i inne :
Fascynatka partycypacyjnych metod pracy z grupami. Interesuje się psychologią pozytywną i rozwijaniem osobistego potencjału. “Po godzinach” zaczytuje się w książkach dotyczących rozwoju duchowego oraz zdrowego stylu życia. Lubi improwizowane spektakle i muzykę na żywo.
Marta Jankowska
Marta Jankowska
koordynatorka procesu
certyfikacji
Praktyka, Trenera i Superwizora Dramy w Stowarzyszeniu
m.jankowska@stop-klatka.org.pl
#ciekawość ludzi #przyjaźń #podróże #kontakt z naturą #Puszkin #chęć zmiany #aktywność fizyczna #kuchnia indyjska
Ze STOP-KLATKĄ związana od 4 lat. Trenerka dramy, aktorka i jokerka m.in. w projektach dotyczących rozwoju kompetencji obywatelskich “Obywatel PRO”, profilaktyce uzależnień “SUBST”, przeciwdziałania przemocy “SPOKO”, rozwoju kompetencji nauczycielskich “Nauczyciel w Nowej Roli”, rozwoju kompetencji społecznych “MAKS”, łamaniu praw obywatelskich Teatru Forum “Wieczór z Rzecznikiem”, rozwijaniu inteligencji emocjonalnej “Mądrzy w Emocjach”. Trenerka metody dramy w Stosowanej Szkole Dramy oraz w Instytucie Kultury Polskiej UW.
Anna Cieśluk
Anna Cieśluk
a.ciesluk@stop-klatka.org.pl
tel. 502 501 369
#coaching #zdrowie # relaksacja #sprawczość #wolność #kreatywność
W Stowarzyszeniu działa od 2006 roku. Na codzień jest trenerką dramy i coachem.
Obecnie prowadzi edukacyjne warsztaty dramowe dla młodzieży w ramach projektów Perspektywy i Dramowi Obywatele. Współpracuje także przy realizacji projektu dla nauczycieli „Nauczyciel w Nowej Roli” (2013-2015) jako trener wiodący.
Uczy także dramy w Szkole Dramy Stosowanej, Dramowej Akademii Wolontariackiej oraz wielu zewnętrznych kursach/szkoleniach.
W ostatnich latach zrealizowała projekty dla młodzieży z rozwijania postawy przedsiebiorczości m.in. „OBYWATEL PRO” (2013-2014), „Perspektywy. Ja na zmieniającym się rynku pracy” (2011, 2012, 2013, 2014), „Jak rozkwitać w Warszawie” (2012), projekt rozwoju twórczego „TROPER” (w latach 2009, 2010, 2011), program edukacyjno-wychowawczy „po_MOC” (2009), programu rozwoju osobistego „twórczyczas” (2008), programu dla osób uzależnionych „Perspektywa Marzenie” (2007)
Współpracowała także przy realizacji projektów dla nauczycieli „Nauczyciel w Nowej Roli” (2013-2014) jako trener wiodący.
Autorka szkoleń dla nauczycieli i pedagogów z metody dramy „Metody wspierające wybór drogi zawodowej uczniów”, „Twórcze metody pracy na zajęciach szkolnych”, „Drama w rozwijaniu asertywności”, „Drama w rozwijaniu kreatywności” (realizowane cyklicznie)
Projekty obywatelskie
W ramach dramowych działań obywatelskich prowadzimy warsztaty dla młodzieży oraz wspieramy tworzenie warsztatów dramowych przez trenerki i trenerów zainteresowanych tematem obywatelskości.
Prowadząc projekty obywatelskie chcemy zwiększać chęć działania ludzi na rzecz innych. Promujemy wyjście poza swoje prywatne cele i najbliższe środowisko, którym jest rodzina czy klasa szkolna. Zachęcamy do spojrzenia szerzej na społeczność i społeczeństwo oraz wspieramy działania na rzecz dobra wspólnego w duchu tolerancji, poszanowania różnorodności i innych wartości demokratycznych.
“jakość demokratycznego rządzenia jest pochodną wartości wyznawanych przez obywateli oraz ich zaangażowania”
raport “Obywatelstwo uczestniczące w Unii Europejskiej”“(…) dobre państwo, jest wspólnotą otwartych, kompetentnych, zaangażowanych obywateli. Otwarci to ludzie lubiący innych, wrażliwi, ufni, umiejący budować więzi międzyludzkie. Kompetentni obywatele, to tacy, którzy znają swoje uprawnienia, wiedzą, jak z nich korzystać. To partnerzy administracji publicznej, a nie jej petenci. Zaangażowani, czyli wierzący w to, że ich udział w życiu wspólnoty ma sens, troszczący się o jej stan oraz przyszłość, gotowi do brania odpowiedzialności za siebie i innych.“
Civis Polonus, „Edukacja obywatelska młodzieży. Dobre praktyki„
Projekty obywatelskie, które realizuje nasze Stowarzyszenie:
- Obywatel PRO
- Dramowi Obywatele
- Dramowa Akademia Obywatelska (ciąg dalszy Dramowej Akademii Wolontariackiej)
Odnowa- czyli jak radzić sobie w nowych i trudnych sytuacjach
Okres dojrzewania to czas małych i dużych zmian- tych dziejących się w nas i tych, które na zewnątrz (zmiana szkoły, środowiska rówieśniczego itp.). Wraz z z nimi często pojawia się konieczność podejmowania nowych aktywności i dokonywania różnych wyborów. Jak odnaleźć się w tych nowych, często trudnych dla nas sytuacjach? Jak asertywnie mówić o tym, co dla nas ważne? Warsztat dla uczniów kończących gimnazjum poprowadziły: Ewa Ciosek, Iryna Kovalchuk, Alicja Brudło, Debora Lipińska.
Miejsce i grupa: Warsztat odbył się w Gimnazjum nr 123 przy ul. Strumykowej 21 na Białołęce; wzięli w nim udział uczniowie klas III C i III F.
Czas: Warsztat został przeprowadzony 19.05.2015 r. i trwał pięć godzin lekcyjnych.
Założenia warsztatu: Uczniowie z gimnazjum na Białołęce chodzili wcześniej do trzech pobliskich szkół podstawowych. Większość aktywności, których się podejmowali lub podejmują obecnie, związana była/jest z ich osiedlem i dzielnicą. Pójście do szkoły ponadgimnazjalnej będzie prawdopodobnie pierwszą tak ważną zmianą w ich otoczeniu rówieśniczym. Po rozmowach z panią pedagog prowadzące uznały, że młodzieży w tym ważnym momencie przełomu przyda się warsztat ułatwiający odnalezienie się w nowych okolicznościach. Aby zaplanować i przeprowadzić zajęcia, wolontariuszki musiały zastanowić się, z jakimi sytuacjami, poza zmianą szkoły, najczęściej stykają się szesnastolatkowie. Jednym z głównych celów warsztatu było również wydobycie mocnych stron każdego z uczniów. Wchodzenie w nowe sytuacje miało przynieść gimnazjalistom większą świadomość siebie.
Opis warsztatu: W czasie warsztatu uczestnicy mieli szansę zmierzenia się z kilkoma problematycznymi sytuacjami. W ćwiczeniu realizowanym metodą fotografii starali się znaleźć rozwiązania w momencie, kiedy dochodzi do konfliktu w tanecznym klubie sportowym, pracodawca nie zapłaci za pierwszy tydzień pracy dorywczej, trener chce narzucić zespołowi nowego kapitana, a młody człowiek, planujący wyjazd na koncert, nie uzyskuje na to zgody rodziców. Drugim ważnym ćwiczeniem były karty ról, oparte na historii „obozu przetrwania w Krasnobrodzie”. Uczestnicy po odczytaniu kart bardzo szybko zaczęli dochodzić do rozwiązania, czasem zapominając o podanych zasadach i poglądach postaci. Wielu spośród uczniów po raz pierwszy pracowało metodą dramy, dlatego niektóre ćwiczenia były dla nich pewnym wyzwaniem. Dzięki przeprowadzonym ćwiczeniom uczniowie zyskali nową wiedzę na temat tego, jak odnajdować się w nowych sytuacjach, jakich błędów unikać, jak dobrze wykorzystać swoje mocne strony.
Nastroje i wrażenia: Mimo iż zaplanowanie i przeprowadzenie warsztatów było dla nas dużym wyzwaniem, jesteśmy zadowolone, że podjęłyśmy się realizacji tego celu. W liczącej mniej uczniów klasie praca okazała się zdecydowanie prostsza, ponieważ uczestnicy byli do nas pozytywnie nastawieni. Czasem jednak traktowali proponowane ćwiczenia dość powierzchownie. Przeprowadzenie zajęć w drugiej, liczniejszej klasie stanowiło ogromne wyzwanie. Uczniowie buntowali się i podważali sensowność warsztatu, jednak w momencie realizacji konkretnych ćwiczeń wchodzili w proponowane role z dużym zaangażowaniem. Dziś pewnie zmieniłybyśmy kilka elementów w ułożonym przez nas scenariuszu – jesteśmy mądrzejsze o nowe doświadczenia. Mimo tego uważamy, że sam dobór ćwiczeń był dobry do zrealizowania zamierzonego celu.
Prowadzący:
klasa III C- Ewa Ciosek, Iryna Kovalchuk.
Klasa III F- Alicja Brudło, Debora Lipińska.
Uwierz w siebie!
„Nie powstrzymuje cię brak potencjału ani brak okazji. Powstrzymuje cię brak pewności siebie…” Brian Tracy. Odkrywaj siebie, zachwyć się sobą, dziel się tym, co w tobie najlepsze z innymi! Uwierz, że możesz! Dramowy warsztat dla licealistów o odkrywaniu i wykorzystywaniu swojego potencjału poprowadzili: Justyna Dominiak, Alicja Rygier, Miłosz Lindner i Joanna Lewandowska. Miejsce i grupa: Warsztaty zostały przeprowadzone w dwóch klasach technikum geodezyjno-drogowego w Warszawie. Czas: Zajęcia odbyły się w maju i czerwcu 2015 r. i trwały po 5 godzin lekcyjnych. Założenia warsztatu: Celem pięciogodzinnego warsztatu było podniesienie świadomości uczniów dotyczącej swoich zasobów (mocne strony, talenty, możliwości, predyspozycje). Wolontariuszom zależało na tym aby po warsztatcie uczniowie potrafili wymienić swoje mocne strony, możliwości i talenty, dostrzegać różne możliwości wykorzystania posiadanych zasobów oraz tego, co oferuje im ich otoczenie, widzieć korzyści płynące z otwartego komunikowania swoich mocnych stron, możliwości i talentów. Opis warsztatu: Wolontariusze skupili się na zachęceniu uczniów do poznania własnych zasobów (mocnych stron, talentów, możliwości itp.) oraz do wyznaczania sobie nowych celów. By to osiągnąć, posłużyli się
dwoma technikami dramowymi: „kartami ról” i „fotografiami”. Warsztaty rozpoczęły się od ćwiczeń, które miały pomóc uczniom lepiej się poznać i wytworzyć pozytywną atmosferę w grupie. Wolontariusze zaproponowali uczestnikom kilka rozgrzewek wprowadzających do pierwszego bloku zagadnień: poznania swoich zasobów. W tej części spotkania prowadzący posłużyli się dramową techniką fotografii, dzięki której stworzone zostały cztery historie, skupiające się na bohaterach znających własny potencjał i chcących spełniać swoje marzenia. Później, zgodnie z Cyklem Kolba, nastąpiło omówienie ćwiczenia. By uatrakcyjnić zajęcia, wolontariusze zastosowali wiele rozwiązań takich jak: praca indywidualna, praca w małych (dwu-, trzyosobowych) grupach i praca w zespołach pięcioosobowych, a także ćwiczenia ruchowe. Nastroje i wrażenia: Czas uczestnictwa w Dramowej Akademii Wolontariackiej będziemy wspominali jako okres pełen uśmiechu, radości i ogromnego zaangażowania wszystkich współtworzących scenariusz i przeprowadzających warsztaty. Sądzimy, że zaproponowane przez nas zajęcia były udane, ponieważ większość zaplanowanych założeń została zrealizowana. Spotkania i praca z licealistami to przysłowiowa wisienka na torcie po wielu godzinach pracy. Mamy nadzieję, że udało nam się zasiać w młodych ludziach ziarenko, które z czasem będzie kiełkować. Po wypowiedziach uczestników warsztatów wnioskujemy, że daliśmy im do myślenia i że będą wracać do poruszonej przez nas tematyki. Prowadzący: Justyna Dominiak, Alicja Rygier, Miłosz Lindner i Joanna Lewandowska.
Sukces niejedno ma imię
Jakie imiona nosi sukces? Współpraca, Kreatywność, Świadomość Własnego Potencjału, Dobre Relacje? A może istnieją jeszcze inne? Co pomaga nam osiągać nasze wymarzone cele? I jak czerpać radość ze wspólnego działania? Dramowy warsztat dla gimnazjalistów poprowadziły: Karina Ufnalewska, Kinga Boruń, Izabella Gawęcka
Miejsce i grupa: Warsztaty zostały przeprowadzone z uczniami dwóch ostatnich klas dwujęzycznych z Gimnazjum nr 123 im. Jana Pawła II w Warszawie.
Czas: W obu klasach odbyły się po dwa spotkania. Pierwsze trwało godzinę i miało na celu zbadanie potrzeb uczniów. Drugie było już pełnym, pięciogodzinnym warsztatem.
Założenia warsztatu: Celem warsztatu było dostrzeżenie własnych sukcesów oraz budowanie poczucia satysfakcji płynącej z ich osiągania. Podczas pięciogodzinnego spotkania uczestniczki i uczestnicy mieli zastanowić się nad tym, czym tak naprawdę jest sukces i co składa się na dążenie do osiągnięcia zamierzonych celów. Założeniem warsztatu było podniesienie poczucia własnej wartości u gimnazjalistów, stworzenie przestrzeni do refleksji nad ich dotychczasowymi osiągnięciami i mocnymi stronami, a także zwiększenie wzajemnego wsparcia poprzez integrację i wypowiadanie komplementów.
Opis warsztatu: Początek warsztatu obejmował rozgrzewki integracyjne, stwarzające pozytywną atmosferę w grupie i stopniowo przygotowujące do wejścia w role. Następnie, dzięki technice fotografii, prowadzące ukazały różne aspekty sukcesu z naciskiem na to, co pozostaje niewidoczne w pracy nad osiąganiem zamierzonych celów. Uczestniczki i uczestnicy na podstawie wniosków z ćwiczenia mogli zastanowić się, z czego są dumni w swoim życiu, a następnie przedstawić to, projektując pierwszą stronę gazety opisującą dobre wydarzenia z ich życia. Drugą zastosowaną techniką dramową były karty ról oparte na konflikcie wartości i trudności w podejmowaniu samodzielnych decyzji. Podczas warsztatu uczestniczki i uczestnicy wypisywali także swoje mocne strony w różnych sferach życia oraz wzmacniali ich świadomość poprzez ćwiczenie oparte na mówieniu komplementów swoim kolegom i koleżankom z klasy.
Nastroje i wrażenia: Zdecydowałyśmy się na wspólny scenariusz warsztatu, ponieważ potrzeby obu klas wydawały się podobne. Zależało nam na przekazaniu uniwersalnej wiedzy, która będzie dopasowana do problemów odbiorców – uczniów klas trzecich gimnazjum. Karty ról nawiązywały do nowych sytuacji i konieczności podejmowania decyzji, przed którymi coraz częściej będzie stawała młodzież, dla której przygotowałyśmy zajęcia.
Uczestniczki i uczestnicy chętnie włączali się w ćwiczenia, które zakładały ich zaangażowanie oraz konieczność odwoływania się do własnej wiedzy i doświadczeń. Trudnością okazało się stworzenie odpowiedniej atmosfery przy kartach ról, w związku z czym nie wszyscy w pełni zaangażowali się w to ćwiczenie. Wiele pozytywnych uwag dotyczyło zadania opartego na komplementach, stanowiącego przedłużenie rozmowy o mocnych stronach i będącego szansą na podniesienie własnej samooceny. Pomimo naszych obaw, otrzymałyśmy wiele pozytywnych uwag od uczestników na koniec zajęć. Grupa chętnie została na przerwie, żeby z nami porozmawiać, co uznajemy za nasz wspólny sukces!
Prowadzący: Karina Ufnalewska, Kinga Boruń, Izabella Gawęcka.
Autorki warsztatu: Małgorzata Siudy, Karina Ufnalewska, Kinga Boruń, Izabella Gawęcka.
Bądź lepszą wersją siebie
By działać na rzecz innych, warto wcześniej poznać i zrozumieć samego siebie. Dlaczego? Tylko będąc świadomymi swoich zasobów możemy z nich w pełni korzystać i efektywnie dzielić się nimi z innymi. Dramowy warsztat podnoszący świadomość własnego potencjału poprowadziły: Bernadeta Gołębiowska, Daria Gujska, Paulina Kiliańczyk, Klaudia Madanowska, Edyta Pęczek.
Miejsce i grupa: Warsztaty zostały zorganizowane dla czterech klas pierwszych z Zespołu Szkół nr 14 w Warszawie (uczniowie technikum podzieleni na siedem grup).
Czas: Warsztaty zostały przeprowadzone w wymiarze pięciu godzin lekcyjnych dla każdej z grup.
Założenia warsztatu: Celem pięciogodzinnego warsztatu było podniesienie świadomości uczniów dotyczącej swoich zasobów (mocnych stron, talentów, możliwości, predyspozycji). Wolontariuszom zależało aby po warsztatach uczniowie potrafili wymienić swoje mocne strony, możliwości i talent, dostrzegać różne możliwości wykorzystania posiadanych zasobów oraz tego, co oferuje im ich otoczenie, widzieć korzyści płynące z otwartego komunikowania swoich mocnych stron, możliwości i talentów.
W trakcie trwania warsztatów poruszony został problem rozpoznawania swoich mocnych stron i talentów, a także komunikowania o nich. Drugim zagadnieniem było stawianie sobie celów oraz realizowanie swoich marzeń przy wykorzystaniu posiadanych zasobów.
Do osiągnięcia zamierzonych celów wolontariuszki wykorzystały techniki darmowe: fotografie, karty ról oraz ćwiczenia na integrację i podniesienie poziomu energii grupy.
Opis warsztatu: Po serii ćwiczeń integracyjnych i rozgrzewkowych wolontariuszki wprowadziły techniki dramowe. Pierwszą z nich były fotografie. Prowadzące przygotowały kilka historii, których tematem przewodnim uczyniły zasoby człowieka i sposób ich wykorzystywania. W omówieniu ćwiczenia nacisk położony został na świadomość własnych zalet i talentów. Uczniowie dostali arkusze, na których mogli wypisać swoje mocne strony. Kolejną użytą podczas warsztatów techniką dramową były karty ról. Zaprezentowany w ćwiczeniu konflikt poruszał problem realizacji swoich marzeń wbrew temu, co narzuca otoczenie. Był to punkt wyjścia do dyskusji na temat realizacji własnych celów życiowych. Uczniowie na przygotowanych tarczach wypisywali owe cele, a także czynniki, które mogą im pomóc w ich realizacji.
Nastroje i wrażenia: Praca z uczniami technikum okazała się dla nas wyzwaniem. W każdej z grup zdarzały się osoby, które nie chciały współpracować, dlatego metody pracy i ćwiczenia rozgrzewkowe dostosowywałyśmy na bieżąco do danej klasy. Przeprowadzona przez nas analiza potrzeb ułatwiła zaplanowanie i przeprowadzenie warsztatów. Udało nam się nawiązać kontakt z każdą grupą. Uczniowie, dzięki naszemu zaangażowaniu, otwierali się. Pomimo początkowych oporów z wchodzeniem w role, zaakceptowali taką formę pracy. W omówieniu okazało się, że uczniowie, nawet ci, którzy dystansowali się do warsztatów, poddawali refleksji tematykę zajęć. Zostaliśmy ocenieni pozytywnie w każdej z grup. Naszym zdaniem osiągnięcie zakładanych celów wymaga jednak dłuższego czasu pracy.
Prowadzący: Bernadeta Gołębiowska, Daria Gujska, Paulina Kiliańczyk, Klaudia Madanowska, Edyta Pęczek
Konstruktywne reagowanie w sytuacjach konfliktowych
Jednym z celów szkoły jako placówki oświatowej jest „wszechstronny rozwój osobowości uczniów, (…) przygotowanie do życia w społeczeństwie (…) oraz zapewnienie bezpieczeństwa psychicznego, fizycznego i socjalnego w czasie pobytu w szkole.”. Coraz częściej mówi się o narastającej agresji wśród uczniów, eskalacji przemocy przy jednoczesnej bierności dorosłych spowodowanej często brakiem umiejętności mediacyjnych. Jak konstruktywnie reagować w sytuacjach konfliktowych między uczniami? Co zrobić, żeby konflikt nie przerodził się w przemoc? Warsztat dla nauczycieli w lubelskiej podstawówce poprowadzili: Natalia Kuzdralińska, Karolina Kwiecińska, Tomasz Wójcik, Dominika Zdolska
Miejsce i grupa: Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Kochanowskiego w Lublinie; grupa docelowa: nauczyciele.
Czas: jednodniowe pięciogodzinne warsztaty.
Założenia warsztatu: Głównym założeniem warsztatu było podniesienie kompetencji nauczycieli w zakresie konstruktywnego reagowania w sytuacjach konfliktowych. Dla osiągnięcia zamierzonego celu wolontariusze wykorzystali następujące techniki dramowe: fotografie i karty ról.
Opis warsztatu: Warsztat rozpoczął się od zapoznania z grupą i przeprowadzenia czterech rozgrzewek. Następnie poprzez ćwiczenie „Pomniki” uczestnicy zostali wprowadzeni w technikę dramy, jaką są fotografie. Podczas warsztatu akcent położony został głównie na wspólne refleksje i potrzeby grupy uczestniczącej w spotkaniu. Ćwiczenia dramowe przeplatane były teorią z zakresu konfliktów i stereotypów. Warsztat zakończył się ćwiczeniem „Ma- dżinga”, które utwierdziło grupę w przekonaniu, iż tworzy ona zintegrowaną całość.
Nastroje i wrażenia: Początkowo atmosfera nie sprzyjała efektywnemu prowadzeniu warsztatu, ponieważ, jak się później okazało, nauczyciele dostali odgórne zalecenie obowiązkowego w nim udziału. Po przejściu do drugiej części spotkania i wyjaśnieniu zaistniałej sytuacji, nastroje uległy znaczącej poprawie. Udało nam się przeprowadzić ciekawy warsztat, w pełni realizujący pierwotne założenia. Uczestnicy opuścili salę z uśmiechem, dziękując nam za mile spędzony czas.
Autorzy: Natalia Kuzdralińska, Karolina Kwiecińska, Tomasz Wójcik, Dominika Zdolska
Trening motywacyjny: siła tradycji
Czym jest tradycja? Jak można ją skutecznie przekazywać? Jakimi zasobami seniorzy oraz młode osoby mogą się wzajemnie wymieniać? Na jakiej zasadzie może zachodzić ta wymiana? Jak seniorzy i seniorki powinni mówić, żeby młodzi chcieli słuchać? Na te i inne pytania próbowali sobie opowiedzieć uczestnicy dramowych warsztatów poprowadzonych przez: Małgorzata Kowalska, Agnieszka Józwik, Gosia Kruszyńska.
Miejsce i grupa: Warsztaty adresowane były do seniorów i seniorek, podopiecznych Stowarzyszenia Mali Bracia Ubogich. Zajęcia odbyły się w siedzibie organizacji, przy ul. Akademickiej 4 w Lublinie.
Czas: Trening odbył się 16 i 17 maja 2015 r. Oba warsztaty trwały 5 godzin zegarowych.
Założenia warsztatu: Celem warsztatu było zmotywowanie seniorów i seniorek do podtrzymywania tradycji i do włączenia się w życie społeczne. Metodą wykorzystywaną podczas zajęć była drama stosowana, technikami zaś karty ról i fotografie. Prowadzące chciały w ten sposób rozbudzić olbrzymi potencjał seniorów i zasoby wiedzy z zakresu polskiej tradycji i historii. Warsztaty służyć miały wzrostowi integracji seniorów i seniorek oraz uzmysłowieniu im tego, by przekazywali swoją wiedzę innym pokoleniom i dzielili się doświadczeniami. Prowadzące chciały także zaakcentować, jak ważna jest wymiana międzypokoleniowa.
Opis warsztatu: Warsztat rozpoczęty został od rozgrzewek dramowych, dzięki którym trenerki wprowadziły atmosferę dobrej zabawy oraz poczucie, że grupa dąży do wspólnego celu. Seniorzy
i seniorki przedstawili się i mówili o swoich pasjach. W parach rozmawiali na temat ulubionego filmu, wymarzonej podróży i tego, co chcą ocalić dla przyszłych pokoleń. W części merytorycznej treningu, za pomocą kart ról, uczestnikom i uczestniczkom została przybliżona historia Ewy i Kasi, pracownic dużej firmy budowlanej, które łączy wspólny projekt, dzielą zaś wiek, wiedza, wykształcenie oraz doświadczenie. Po wykonanym ćwiczeniu seniorzy i seniorki wyszli z ról
i dzielili się swoimi spostrzeżeniami na temat postaci, których historię poznali. Próbowali znaleźć idealne rozwiązanie sytuacji z wykorzystaniem metod efektywnej współpracy. Historia stała się pretekstem do rozmowy na temat relacji międzypokoleniowych oraz sposobów skutecznej wymiany swoich najcenniejszych zasobów. Kolejne ćwiczenie polegało na wypisaniu zalet młodego
i starszego pokolenia oraz płaszczyzn, na których mogą wspólnie pracować. Podczas warsztatów przedstawione zostały również przykłady projektów realizowanych w Lublinie, które u swych podstaw zakładają współpracę międzypokoleniową.
Nastroje i wrażenia: Uświadomiłyśmy sobie, jak wielki potencjał drzemie w seniorach
i seniorkach. W trakcie licznych rozmów uczestnicy zwierzali nam się z problemów, z jakimi mierzą się na co dzień. Dzielili się z nami również historiami z młodości, swoim podejściem do polskości, tradycji. Dzięki temu zyskałyśmy większością świadomość dotyczącą tego, jak można by poprowadzić warsztaty z młodzieżą, żeby ta chciała słuchać, co seniorzy mają do przekazania.
Autorzy: Małgorzata Kowalska, Agnieszka Józwik, Gosia Kruszyńska
Warto być proaktywnym
Jak zachęcić uczniów do bardziej aktywnego uczestniczenia w życiu szkoły? Jak wspierać ich pomysły, rozwijać pasje i uświadamiać, że mają realny wpływ na to, co dzieje się w ich otoczeniu? Warsztaty z nauczycielami z lubelskiej podstawówki poprowadziły: Monika Komosa, Agnieszka Czusz, Weronika Puszyk, Karolina Pytka.
Miejsce i grupa: Warsztaty zostały przeprowadzone 21 kwietnia 2015 r. w Szkole Podstawowej nr 3 im. Juliusza Słowackiego w Lublinie, a ich uczestniczkami były nauczycielki. Zajęcia odbyły się równocześnie w dwóch grupach i trwały po 5 godzin.
Założenia warsztatu: Planowanymi rezultatami warsztatów był wzrost świadomości na temat obywatelskości, zyskanie poczucia wpływu na otaczającą rzeczywistość, zachęcenie nauczycieli do podejmowania inicjatyw i wdrażanie do aktywności społecznej, uświadomienie konieczności przekazywania poczucia wpływu uczniom, z którymi pracują. W celu osiągnięcia wymienionych założeń prowadzące wykorzystały techniki dramowe: fotografie i karty ról.
Opis warsztatu: Warsztaty rozpoczęły się od zabaw integracyjnych, których głównym celem było przełamanie barier i stworzenie przyjaznej atmosfery w grupie. Następnie przy pomocy rozgrzewek uczestniczki zajęć ćwiczyły wchodzenie w różne role. Potem zostały podzielone na trzy grupy i miały za zadanie przygotować fotografie. Ćwiczenie to było doskonałą okazją do doświadczenia procesu wprowadzania zmian i poczucia wpływu.
Po przerwie i krótkiej rozgrzewce uczestniczki połączyły się w pary i pracowały przy pomocy kart ról, stymulujących sytuację pragnienia zmiany i mierzenia się z przeciwnościami. Dzięki temu rozwijały umiejętność empatii i świadomość, jakie mogą być źródła konfliktu i w jaki sposób można go rozwiązać.
Nastroje i wrażenia: Wydaje nam się, że warsztaty były jak najbardziej udane. Uczestniczki pracowały z wielkim zaangażowaniem i otwartością. W rozmowie podsumowującej przyznały, że dzięki warsztatom uświadomiły sobie, że dużo zależy od nich. Deklarowały większą otwartość na potrzeby swoje i innych ludzi, chęć zmiany, pokonywania lęków, podejmowania inicjatyw i działania.
Autorki warsztatu: Monika Komosa, Agnieszka Czusz, Weronika Puszyk, Karolina Pytka
Podróż na Wyspę Nieodkrytych Dróg
Nigdy nie jest za późno na uczenie się siebie oraz dzielenie się swoim potencjałem z innymi! „Nieodkryte drogi” to nieuświadomione umiejętności, talenty oraz możliwości działania, które seniorzy z Lubelskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku odkrywali na dramowych warsztatach wraz z wolontariuszkami: Martyną Dudko, Dorotą Kowalik, Karoliną Reszko, Agnieszką Skawińską.
Miejsce i grupa: seniorzy z Lubelskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku
Cel warsztatu: Głównym założeniem warsztatu było podniesienie świadomości w zakresie bycia aktywnym członkiem społeczeństwa i pokazanie możliwości szerszego działania z wykorzystaniem swojego potencjału wśród słuchaczy Lubelskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Wykorzystane ćwiczenia dramowe miały na celu wyeksponowanie własnych zasobów i znalezienie sposobów ich wykorzystania w różnych działaniach społecznych.
Opis warsztatu: Wykorzystując narzędzia dramowe – karty ról i fotografie – prowadzące wraz z uczestnikami warsztatów uświadamiali sobie swoje talenty i umiejętności, poszerzając ich definicję nie tylko o umiejętności praktyczne, takie jak śpiew czy rysowanie, lecz także o kompetencje społeczne – zdolność kierowania grupą, komunikatywność czy talent do prowadzenia dyskusji. Uczestnicy chętnie posługiwali się technikami zaproponowanymi przez prowadzące, odnosząc sytuacje z kart ról i fotografii do własnych doświadczeń życiowych. Ćwiczenie z kartami ról pomogło odkryć drzemiący w nich potencjał do działania, fotografie natomiast pokazały, że warto przełamać swoje obawy, aby to działanie rozpocząć.
Nastroje i wrażenia: Seniorzy bardzo aktywnie uczestniczyli w zajęciach, ich chęć dzielenia się swoimi przemyśleniami sprawiła, że warsztaty przebiegły we wspaniałej atmosferze współpracy i wzajemnego zrozumienia, co ułatwiło realizację założonych celów. Dowodem na to były wypowiedzi uczestników w ankietach ewaluacyjnych, w których wymieniali swoje wcześniej nieuświadomione talenty i umiejętności, deklarowali chęć ich rozwoju, a także pisali, w jaki sposób planują je rozwijać. Taka postawa i widoczne efekty warsztatu, a także fakt, że seniorom UTW bardzo podobał się sposób prowadzenia zajęć, jest dla nas potężnym zastrzykiem pozytywnej energii i motywacją do kontynuowania przygody z dramą.
Autorzy: Martyna Dudko, Dorota Kowalik, Karolina Reszko, Agnieszka Skawińska
Podziel się sobą
„Im więcej dajesz, tym więcej otrzymujesz. Bowiem dawać nie oznacza tracić”- A. de Saint-Exupéry. Jakie korzyści płyną z wolontariatu? Jak można działać na rzecz swojego otoczenia? Z jakimi trudnościami może spotkać się wolontariusz? Na te i inne pytania próbowali sobie odpowiedzieć uczniowie rzeszowskiego liceum przy wsparciu wolontariuszek prowadzących warsztat: Izabeli Florek, Kariny Gniewek, Magdaleny Kucharskiej i Magdaleny Pachorek.
Miejsce i grupa: Warsztaty zostały przeprowadzone w VIII Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiego w Rzeszowie, a ich uczestnikami była 36-osobowa grupa uczniów z klas pierwszych i drugich.
Czas: Dwa pięciogodzinne warsztaty zrealizowane 15 i 29 maja 2015 r.
Założenia warsztatu: Głównym założeniem przygotowanych dla licealistów warsztatów było przekazanie idei wolontariatu oraz zachęcenie do aktywności społecznej, co miało zostać zrealizowane poprzez ukazanie korzyści płynących z działalności wolontariackiej. Zważywszy na fakt, że uczestnikami zajęć byli uczniowie z różnych klas, prowadzącym zależało również na jak najlepszym zintegrowaniu grupy. Do osiągnięcia zamierzonych celów wolontariuszki posłużyły się licznymi technikami dramowymi, takimi jak karty ról czy teatr obrazu. Przygotowanie do merytorycznej pracy nad treścią warsztatu poprzedziła diagnoza, której prowadzące dokonały za pomocą kwestionariusza-ankiety. Dzięki temu dowiedziały się, że spośród grupy badawczej do tej pory jedynie dwie osoby działały w wolontariacie, a wiedza ogółu na temat aktywności społecznej jest stosunkowo niewielka. Informacje te pozwoliły wolontariuszkom dostosować zakres tematyczny zajęć do konkretnych potrzeb uczestników.
Opis warsztatu: Na wstępie wolontariuszki przedstawiły się grupie, a także krótko opowiedziały o podstawowych celach zajęć. Następnie zaproponowały ćwiczenia integracyjne, dzięki którym uczniowie mogli się lepiej poznać, swobodnie poczuć w grupie i otworzyć na siebie nawzajem. Kolejnym krokiem do stworzenia przyjaznej atmosfery podczas spotkania było wspólne stworzenie kontraktu, którego zasad wszyscy zobowiązali się przestrzegać.
Celem drugiej części zajęć było przedstawienie idei wolontariatu, w czym pomogły przygotowane przez prowadzące karty ról. Wstępem do nich była śmieszna improwizacja, która miała oswoić grupę z wchodzeniem w role i wczuwaniem się w emocje fikcyjnych postaci. Karty ról dotyczyły dwóch studentek – Kornelii i Marceliny, w których mieszkaniu zepsuł się piec. Jest zima, zatem usterkę trzeba jak najszybciej naprawić, a może to zrobić tylko jeden serwisant, którego właściciel lokalu umówił na godz. 12.00 następnego dnia. Problem polega na tym, że każda z dziewczyn ma już coś zaplanowanego na tę godzinę (Kornelia – egzamin zerówkowy, Marcelina – warsztaty plastyczne dla dzieci z ubogich rodzin). Zadaniem uczestników było przekonanie fikcyjnego współlokatora do zrezygnowania ze swoich planów i zostania w mieszkaniu. Po wyjściu z ról i omówieniu powyższego ćwiczenia licealiści doszli do wniosku, że każdy kieruje się w życiu różnymi priorytetami. Ważne jest, aby wybór aktywności społecznej również wiązał się z przyjętymi wartościami, ponieważ to gwarantuje większe zaangażowanie w realizację podjętych inicjatyw. W tym bloku zajęć prowadzące przekazały informacje na temat wolontariatu, wolontariuszy, a także potencjalnych miejsc ich działalności; podzieliły się także własnym doświadczeniem z pracy wolontariackiej.
W trzeciej części spotkania została wykorzystana technika teatru obrazu, poprzedzona ćwiczeniem polegającym na grupowym przedstawieniu „zdjęcia” z rozpoczęcia i zakończenia grilla. Na tło sytuacji przedstawianych za pomocą teatru obrazu prowadzące wybrały cztery różne problemy, z którymi wolontariusze często muszą sobie radzić (zniechęcenie, wycofanie sponsora, niewywiązywanie się z podjętych zadań, pretensje znajomych o brak czasu dla nich). Po zaprezentowaniu wszystkich etapów „zdjęć”, każda grupa miała zastanowić się nad tym, czego nauczyło ją ćwiczenie. Za pomocą tego zadania uczestnicy poznali korzyści płynące z działalności w wolontariacie.
Nastroje i wrażenia: Bardzo podobał nam się entuzjazm uczestników, którzy kreatywnie podchodzili do proponowanych im zadań. Dzięki takiej postawie bez większych trudności przechodzili od sytuacji fikcyjnych do rzeczywistych odniesień związanych z działalnością wolontariusza.
Autorzy: Izabela Florek, Karina Gniewek, Magdalena Kucharska, Magdalena Pachorek
Zaufaj mi
Brak zaufania między członkami zespołu, strach przed konfliktem, brak zaangażowania, unikanie odpowiedzialności, nie przywiązywanie wagi do rezultatów to, wg Patrica Lencioniego, główne dysfunkcje w pracy zespołowej powodujące trudności we współpracy. Wolontariusze: Agata Bauman, Anna Kordan, Bernadeta Szczypta, Wojciech Wójcik poprowadzili warsztat dla wolontariuszy hospicjum dla dzieci o tym jak budować relacje oparte na zaufaniu i współpracy.
Miejsce i grupa: Warsztaty zostały przeprowadzone przez czterech wolontariuszy Dramowej Akademii Wolontariackiej w Fundacji Podkarpackie Hospicjum dla Dzieci w Rzeszowie. Zajęcia skierowane były do wolontariuszy hospicjum i odbyły się w siedzibie Fundacji. Uczestniczyło w nich w sumie 26 osób (2 grupy trzynastoosobowe).
Czas: 19 i 21.05.2015 r.
Założenia warsztatu: Diagnoza poprzedzająca warsztaty pokazała, że wolontariusze to osoby w różnym wieku i z różnym stażem pracy w hospicjum. Część z nich właśnie zakończyła cykl szkoleń przygotowujących do podjęcia pracy w Fundacji, ale nie miała jeszcze zbyt wielu okazji do zdobycia doświadczenia. Kolejna grupa to wolontariusze mający kilkuletnią już praktykę, zdobytą głównie dzięki odwiedzaniu chorych dzieci na oddziale stacjonarnym. Z ankiet wynikało, że wszystkim wolontariuszom hospicjum zależy na zdobyciu umiejętności budowania zaufania w grupie, a także, że chcieliby oni nauczyć się skutecznych metod komunikacji i współpracy.
Przygotowując warsztat, wolontariusze DAW postanowili przede wszystkim przedstawić uczestnikom spotkania sposoby budowania relacji opartych na zaufaniu oraz pokazać, na czym polega skuteczna komunikacja. Głównym celem zajęć było to, aby wolontariusze hospicjum chcieli dzielić się zdobytym doświadczeniem i byli dla siebie wsparciem (szczególnie starsi stażem dla młodszych).
Opis warsztatu: Warsztat rozpoczęły rozgrzewki integrujące. Jedną z nich była „Cebula”. Wspomniane ćwiczenie bardzo spodobało się uczestnikom. Dzięki niemu poczuli się pewniej w swoim towarzystwie, bo dowiedzieli się o sobie wielu nowych rzeczy, m.in. jaki film obejrzeliby jeszcze raz, jaką potrawę lubią, dlaczego zostali wolontariuszami oraz co by zrobili, gdyby zostali czarodziejami. W teatrze obrazu wolontariusze mogli zmierzyć się z sytuacją konfliktową i znaleźć drogę do porozumienia. Każda z grup miała do odegrania inną historię (konflikt sąsiedzki, w zespole tanecznym, w rodzinie). Najpierw uczestnicy prezentowali sytuację wyjściową – konfliktową, a następnie jej idealne rozwiązanie i proces, który doprowadził do pozytywnego finału. To ćwiczenie było wstępem do rozmowy o metodzie komunikacji FUO (fakty, uczucia, oczekiwania). Wolontariusze mogli doświadczyć tego, jaki wpływ na jednostkę może mieć grupa (ćwiczenie, w którym jedna grupa miała spowodować, aby druga wyszła z sali na korytarz, a druga grupa, aby ta z korytarza weszła do sali). Później uczestnicy mogli poznać teorię Patrica Lencioniego, według której wszelkie trudności w pracy zespołowej wynikają z pięciu dysfunkcji: braku zaufania między członkami zespołu, strachu przed konfliktem, braku zaangażowania, unikania odpowiedzialności, braku przywiązywania wagi do rezultatów.
Nastroje i wrażenia: Dzięki warsztatom wolontariusze lepiej się poznali i przyjemnie spędzili czas. W fazie podsumowującej podkreślali, że nie mieli wcześniej takich spotkań, a szkoda, bo są im potrzebne. Podczas zajęć chętnie dzielili się swoimi doświadczeniami z pracy wolontariackiej, co świadczyło o tym, że dobrze się czuli w swoim i naszym towarzystwie. Reakcje uczestników na zaproponowane im ćwiczenia wskazywały, że drama jest ciekawym i atrakcyjnym narzędziem pomagającym w podnoszeniu kwalifikacji i nabywaniu nowych umiejętności. Niektórzy z uczestników tak angażowali się w zajęcia, że dopiero po pewnym czasie wychodzili ze swoich ról (np. po teatrze obrazu). Nasze obserwacje doprowadzają do wniosku, że przekazywanie wiedzy połączone z aktywną formą zajęć i zaangażowaniem uczestników może śmiało konkurować z wykładem czy prezentacją multimedialną. Podczas warsztatów dramowych nie ma nawet chwili na nudę, a czas płynie szybko.
Autorzy warsztatów: Agata Bauman, Anna Kordan, Bernadeta Szczypta, Wojciech Wójcik