Zosia Samosia w utworze Jana Brzechwy wszystko robiła sama. Skoncentrowana na sobie i swoich pomysłach, nie wierzyła, że ktoś inny może wzbogacić działanie swoimi talentami. Słyszę, ale czy słucham? Jak często wchodzę w rolę tytułowej Zosi, która wszystko wie najlepiej? Czy umiem dzielić się swoimi talentami i jednocześnie czerpać z tego, co mają inni? Jak przekonać dzieci do tego, że razem mogą więcej? Warsztat dla uczniów szkoły podstawowej poprowadziły: Katarzyna Broniec, Magdalena Marzec, Magdalena Szczepankiewicz, Justyna Tarka, Justyna Woźniak.
Miejsce i grupa: Warsztaty zostały przeprowadzone w Szkole Podstawowej nr 7 przy Zespole Szkół nr 5 w Rzeszowie w klasach dla klas IV
Czas: Warsztat obejmował 5 godzin lekcyjnych dla jednej klasy (razem 10 godzin lekcyjnych). Z każdą klasą prowadzące spotkały się dwa razy.
Założenia warsztatu: Wyniki analizy potrzeb wykazały, że dzieci nie słuchają siebie nawzajem i nie potrafią efektywnie współdziałać, są skoncentrowane na sobie i swoich potrzebach, mają trudności z dostrzeganiem uczuć innych osób. W grupie widoczna była potrzeba wzmocnienia integracji uczniów oraz rozwijania umiejętności współpracy.
W odniesieniu do powyższych wniosków prowadzące zdecydowały, by głównym celem warsztatów uczynić kształtowanie wrażliwości na drugiego człowieka i jego potrzeby, rozwijanie umiejętności współpracy w grupie oraz uświadamianie uczestnikom zajęć tego, jak ważne jest słuchanie siebie nawzajem. Planowanym efektem warsztatów było to, aby uczniowie stali się bardziej otwarci na potrzeby innych, nauczyli się skuteczniejszej komunikacji w grupie, szybciej podejmowali wspólne decyzje oraz częściej sobie pomagali.
Opis warsztatu: Każde zajęcia rozpoczynały się od powitania i ćwiczeń budujących poczucie bezpieczeństwa w grupie oraz tworzących atmosferę otwartości na nowe doświadczenia. W doborze zadań prowadzące kierowały się tym, aby uczniowie mogli poczuć się swobodnie oraz aktywnie uczestniczyć w zajęciach, dzielić się własnymi spostrzeżeniami i emocjami.
W pierwszym dniu warsztatów uczniowie pracowali techniką stymulatorów. Na podstawie przedmiotów znajdujących się w plecaku mieli stworzyć historię Filipa – chłopca o rok starszego od nich, zafascynowanego siatkówką, mającego problemy z porozumieniem się ze swoją nową drużyną. Początkowo każde dziecko pracowało indywidualnie, tworząc fragment historii w oparciu o wylosowany z plecaka przedmiot. Później uczniowie zaczęli wymieniać się swoimi pomysłami, rozmawiać ze sobą o tym, co mogło się wydarzyć i tworzyć wspólną historię, zawierającą szereg różnych wątków. Następnie w trakcie tzw. „wspólnego umysłu” mieli szansę wcielić się w jednego z bohaterów i zastanowić się nad sposobem jego myślenia i postrzegania rzeczywistości. To dało im możliwość poszerzenia perspektywy i zobaczenia problemu Filipa z różnych stron. Po zakończeniu ćwiczenia uczestnicy dyskutowali nad tym, co jest potrzebne, aby rozwiązać problem chłopca oraz jak ta historia odnosi się do ich życia i problemów, z którymi spotykają się na co dzień.
Drugi dzień zajęć obejmował głównie ćwiczenia, których celem było podkreślenie wartości współpracy. Dzieci angażowały się w proponowane im zadania, przy odpowiednim wsparciu szukały nowych, kreatywnych rozwiązań. Początkowo próbowały działać indywidualnie, ale w obliczu porażki szybko opracowywały wspólną, efektywną strategię, która pozwalała na wykonanie powierzonego im zadania. Doświadczenia zdobyte podczas warsztatów pozwoliły uczestnikom zauważyć wartość współpracy, czym chętnie dzielili się z nami w podsumowaniu.
Nastroje i wrażenia: Uczestnicy warsztatów chętnie angażowali się w kolejne ćwiczenia. Przy odpowiednim wsparciu pracowali twórczo, nieszablonowo podchodząc do poszczególnych zadań. Zajęcia przebiegały w pozytywnej, pełnej energii atmosferze. Cieszyłyśmy się przede wszystkim tym, że dzieci same dostrzegały wartość doświadczeń, które były im proponowane i w miarę trwania warsztatów coraz częściej, z własnej inicjatywy, współpracowały ze sobą. Ich reakcje na kolejne ćwiczenia oraz komentarze podczas podsumowania pokazują, że dostrzegły sens wspólnego działania. O efektach zajęć pisze wychowawca w ankiecie przeprowadzonej tydzień po warsztatach:
Uczniowie, zanim skrytykują drugiego, słuchają siebie nawzajem.
Uczniowie próbują wysłuchiwać swoich racji (…).
Starają się zrozumieć podawane argumenty (…).
Nauczyciel zwraca także uwagę na stosunki między uczniami, pisząc, że: szanują się nawzajem i odnoszą do siebie poprawnie.
Przytoczona poniżej wypowiedź nauczyciela-wychowawcy jednej z klas ugruntowała nasze przekonanie dotyczące tego, że cele warsztatu zostały osiągnięte:
Współpraca po zajęciach jest na lepszym poziomie, uczniowie zrozumieli, że pracując razem, można osiągnąć więcej.
Autorzy: Katarzyna Broniec, Magdalena Marzec, Magdalena Szczepankiewicz, Justyna Tarka, Justyna Woźniak
